Het gezonde oog en de traanfilm

Op het hoornvlies (de buitenste laag van het oog) bevindt zich de tranenfilm. De tranenfilm zorgt voor een glad en regelmatig buitenoppervlakte, zodat het licht ongestoord naar binnen komt. Moest de film niet effen zijn dan heeft het een effect van regendruppels op een ruit: slecht zicht.

Bovendien beschermt de traanfilm tegen invloeden van buitenaf: stof, pollen, bacteriën

 

De tranenfilm bestaat uit 3 lagen:

  • Buitenkant: vetlaag
    Voorkomt de verdamping van de waterlaag
    Wordt geproduceerd door vetkliertjes( meibomiuskliertjes) in de ooglidrand
  • Middenlaag: waterlaag
    Zorgt voor bevochtiging van het oog
    Water wordt afgescheiden door de traanklier
  • Binnenste laag: slijmlaag
    Zorgt voor aanhechting van de ganse traanfilm aan het hoornvliesoppervlak
    Wordt geproduceerd door slijmkliertjes in het slijmvlies

Knipperen van de ogen is belangrijk al doen we dit onbewust: het ververst de traanfilm en verwijdert vuil en stof.

Het Droge oog

Symptomen:

  • pieken, branden,
  • soms wazig zicht dat met knipperen kort verbetert,
  • ’s ochtends moeizaam openen van ogen,
  • roodheid
  • tranen: door de droogte produceert het oog teveel traanvocht als reflex en kan het oog het zelf niet voldoende afvoeren en gebruiken door ongeschikte samenstelling

Uitlokkende factoren:

  • te weinig knipperen: bij TV kijken, lezen, computer-gebruik en spelletjes
  • uitdroging door luchtverplaatsing: wind, airco, fietsen
  • verminderde produktie van traanvocht: toenemend in de avond

Oorzaken:

  • Door onvoldoende functie van één of meerdere lagen, of externe factoren
  • Onvoldoende vetlaag:
    Verminderde vetproductie door de vetkliertjes , soms ook in combinatie met ontsteking bv bij hormonale ziekten als diabetes en schildklierproblemen, zwangerschap en menopauze ( zie ooglidrandaandoeningen)
  • Onvoldoende waterlaag:
    Verminderde werking van de traanklier , bv door bijzondere aandoeningen , zoals ziekte van Sjögren, en reumatoïde artritis of sommige medicijnen
    Leeftijd: hoe ouder, hoe minder tranenproductie
  • Onvoldoende slijmlaag:
    Ontsteking van de slijmkliertjes door bv bijzondere aandoeningen als immuniteitsstoornissen
  • Externe factoren:
    Dragen van contactlenzen
    Na conjunctivitis (bindvliesontsteking) volgt soms maanden last van droogte
    Onvoldoende knipperen door neurologische oorzaken bv ziekte van Parkinson
    Onvoldoende sluiten van het oog bv door aangezichtsverlamming of onvoldoende sluiten van het oog tijdens het slapen

Behandeling

De oorzaak kan niet in alle gevallen weggenomen worden, maar de last van droge ogen kan op verschillende manieren aangepakt worden.
1. Aanvullen van de traanvocht door oogdruppels , gels of zalf. Vaak is het zoeken welke druppel of druppelcombinatie het best werkt voor de individuele patiënt
2. Aanvullen en verbeteren van de vetlaag door warmte applicatie, massage, voedingssupplementen met omega-3 vetzuren en medicatie
3. In ernstige gevallen kunnen er speciale druppels, gemaakt van eigen bloed, nodig zijn doordat er speciale groeifactoren in zitten om de oppervlakte te herstellen
4. Afsluiten van de afvoerkanaaltjes door dopjes om de eigen- of kunstmatige tranen ter plaatse te houden, waardoor ze langer kunnen inwerken
5. In ernstige gevallen zijn speciale druppels nodig die het immuunsysteem moduleren

Wat kunt U zelf doen

1. Korter dragen van contactlenzen, indien de klachten optreden bij contactlensgebruik
2. De ogen beschermen tegen teveel uitdroging door een beschermende bril te dragen , bv bij het fietsen
3. De luchtvochtigheid van de leefruimte verbeteren door een luchtbevochtiger of een bakje water op de verwarming

Heel belangrijk voor alle patiënten is niet alleen te druppelen bij last, maar regelmatig over de dag de oogdruppels te verdelen en speciaal extra toe te dienen bij uitlokkende momenten, zoals bij wind, avond, televisie of langdurig lezen en lang computergebruik.